Rent a Dream, Inc.

In het eerste weekend van februari werd Japan opgeschrikt door een 'schandaal' binnen haar muziekindustrie. Een zangeres werd betrapt toen ze het appartement van haar vriend verliet. Normaal gesproken geen probleem voor een meisje van 20, als Minami Minegishi maar geen lid was geweest van Japans populairste popact AKB48. Want nu had haar 'misstap' verstrekkende gevolgen.

Minegishi knipte namelijk haar lange haren af - van oudsher in Japan een manier om je schaamte te tonen - en verontschuldigde zich vervolgens huilend aan haar publiek in een videoboodschap. Dat gaat behoorlijk ver. Gelukkig vond de meerderheid van het Japanse publiek dat ook, al moet zeker niet over het hoofd gezien worden dat de reacties van datzelfde publiek op haar relatie - de reden dat ze tot haar publieke schuldbekentenis overging - ook behoorlijk heftig waren.

Om te begrijpen hoe zulk nieuws een hele natie kan schokken, kan wat achtergrond geen kwaad. Ik schreef eerder al over de doldwaze wereld van de Japanse popmuziek, maar het fenomeen AKB48 overtreft in populariteit en gekte vrijwel alle acts die het land ooit gekend heeft.

De popformatie, opgericht in 2005, wist binnen enkele jaren op te klimmen tot de top van de Japanse muziekranglijsten. De band bestaat uit drie teams (A, K en B) van 16 zangeressen die dagelijks optreden in een speciaal daarvoor gebouwd theater in Akihabara (afgekort AKB) in Tokyo. Deze wijk, beroemd om zijn onuitputtelijke voorraad elektronica en manga, trekt met name mannelijke bezoekers. En dat uit zich in de kledij van de zangeressen: de gewaagde kostuums waar zij tijdens optredens in gekleed gaan zijn nog niks vergeleken met de zwemkleding waarin ze regelmatig in tijdschriften zijn te zien.

Het is natuurlijk geen verrassing dat zoiets aanslaat. 

Muzikaal gezien is er in alle eerlijkheid niets nieuws onder de J-popzon. Het is met name het visueel prikkelende aspect dat doet verkopen. Dat weten de producers ook, die daarom - om maximaal resultaat te garanderen - contractueel vast lieten leggen dat bandleden geen relatie mogen hebben: de meisjes moeten 'onschuldig', maar toch ook vooral 'beschikbaar' lijken. Voor iedere fan.

Dat betekent in de praktijk dat zowel de puberjongen die zijn hele zolderkamer heimelijk vol heeft hangen met foto's als de eenzame zakenman die meer dan 60 uur per week werkt - en iedereen daar tussenin - van AKB48 moet kunnen dromen. En het werkt: zo zag ik ooit een oudere Japanner uiterst tevreden foto's van zichzelf met levensgrote kartonnen varianten van de zangeressen nemen.

Van de laatste tien singles werden er per stuk één miljoen verkocht. De laatste twee albums deden het met tussen de 800.000 en één miljoen verkochte exemplaren eveneens allerminst slecht. Marketingtechnisch is het ongeëvenaard.

Maar tegelijkertijd zijn de reacties op 'misstappen' vreselijk hypocriet. Zo is halfnaakt poseren voor bladen geen probleem - integendeel, zelfs de bedoeling - maar ging een reclame, waarin de zangeressen elkaar met hun mond snoep doorgeven, volgens veel Japanners te ver. Een nota bene meerderjarige zangeres mag jarenlang schaars gekleed over een podium huppelen, maar wordt in haar privéleven geacht om datgene wat ieder ander meisje van haar leeftijd doet, te laten.

Toch is er wel een verklaring voor de woeste reacties te bedenken: het draait om de suggestie, het prikkelen van de fantasie, het creëren van een droom. In feite biedt AKB48 hetzelfde als iemand die zich verhuurt als familielid.

Welkom bij Rent a Dream, Inc.