Arietty in Holland

Het zal de frequente bezoeker zeker opgevallen zijn dat één van de twee mannen uit de titel zeer actief is, waar de ander al bijna een jaar niets meer heeft geschreven. Dat is geenszins te wijten aan een writer's block: aan ideeën en inspiratie geen gebrek. Echter, volgens het principe van de shisōsetsu, de Japanse ik-roman, mag er niet geschreven worden over wat de schrijver zelf niet meemaakt. Gelukkig is er zo nu en dan een stukje Japan in Nederland.

Want vandaag verscheen in de nrc.next een recensie van maar liefst twee tabloidpagina's breed over de nieuwe tekenfilm van Studio Ghibli. Ofja, nieuw? Schreef Pim daar bijna een jaar geleden niet ook al over? Inderdaad, Karigurashi no Arietty heeft er maar liefst een jaar over gedaan om Nederland te bereiken.



Ofschoon de recensent van nrc.next zich lovend uitspreekt over het verhaal, labelt hij hem toch als kinderfilm. Terwijl in Japan jong en oud van het werk van Studio Ghibli geniet: sinds het begin symboliseren de plots een set aan normen en waarden die Japanners graag met elkaar delen. Het is een principe waar de Fabeltjeskrant zich ook al van bediende: terwijl kinderen genieten van de knuffelbare personages, zien volwassenen de serieuze boodschap. Iets wat de recensent in deze film helaas mist. Dit verklaart echter wel meteen waarom een recensie van genrebroeder Cars 2 van Pixar op dezelfde pagina staat: ook deze animatiestudio verpakt haar maatschappijkritiek in tekenfilms, en ook deze animatiestudio is daar deze keer volgens de recensent niet goed in geslaagd.

Toch acht ik het belangrijk om een onderscheid tussen de twee aan te brengen. Amerikaanse filmstudio's besluiten tot het maken van een film onder andere op basis van verkoopbaarheid, smaak en beoogde doelgroep. Vroeger resulteerde dat in goedkope video-releases (is er iemand die The Lion King 2 heeft gezien?) die mee hopen te liften op het succes van de eerdere bioscoopfilm. Tegenwoordig krijgen de meeste vervolgen gewoon een bioscoop-release. Wat te denken van Shrek 2, 3, 4 en de spin-off Puss-In-Boots? Dat de kwaliteit met ieder deel afneemt deert de filmbazen niet: als er maar geld blijft binnenkomen. Ik voorspel voor de komende 10 jaar nog minstens 3 Shrek-delen.



Het is een trend waar - helaas - ook Pixar voor is gevallen. De Toy Story-trilogie vormt een positieve uitzondering op de regel, simpelweg vanwege het enorme potentieel dat het concept van levend speelgoed - mits goed uitgewerkt - bezit. Maar dat de originele Cars ook al werd gekwalificeerd als middelmatige kinderfilm, mocht blijkbaar niet baten. En Pixar is nog niet klaar: voor volgend jaar staat Monsters Inc. 2 op de planning. Het lijkt een kwestie van tijd voordat we Finding Nemo 2, Up 2 en Wall-E 2 mogen verwachten.

En in dat opzicht vind ik het onjuist dat de nieuwe Ghibli-film als makkelijk tussendoortje tot de nieuwe Miyazaki-rolprent af is, wordt beschouwd. Waar we in het Westen blijkbaar graag voortborduren op eerdere successen, door middel van het herhalen van bewezen publieksfavorieten, bewerkt Studio Ghibli telkens weer een origineel verhaal tot hetzelfde thema. En dat is geen enkel probleem: traditionele Disney-films draaiden ook meer dan 50 jaar om dezelfde thematiek: het frisse is juist hoe de makers door middel van een nieuw verhaal met nieuwe personages tot dezelfde conclusie komen. Wat dat betreft is de voorsprong van Studio Ghibli op Pixar nog steeds erg groot.